Sensa Zorg

Tijdens mijn recente bezoek aan Wenen, als onderdeel van de Beleidsreis, werd mij gevraagd om een eerlijke kijk te geven op de zogenaamde “krachtwijken” van deze stad. De reis zelf was inspirerend en bood veel inzichten in hoe de Oostenrijkse hoofdstad omgaat met uitdagingen op het gebied van zorg en welzijn. Maar wat mij het meest trof, was het contrast tussen het beeld dat werd gepresenteerd door de sprekers en de realiteit die ik in de avonduren zelf heb waargenomen.

Tijdens onze formele sessies werd ons verteld dat Wenen geen echte achterstandswijken kent. De wijken zouden een goede mix van culturen en sociaaleconomische achtergronden bevatten, en er zou nauwelijks sprake zijn van segregatie of problematiek zoals wij dat soms in Nederland kennen. De trots waarmee werd gesproken over initiatieven zoals het jeugdfestival georganiseerd door Wiener Gesundheitsförderung was merkbaar. De betrokkenheid van jongeren bij deze activiteiten werd geprezen als een succesverhaal van maatschappelijke integratie.

Mijn eigen observaties in de 10e en 14e districten van Wenen lieten echter een ander beeld zien. Deze wijken, waarvan werd gezegd dat ze “krachtwijken” zijn, vertonen duidelijke tekenen van sociale segregatie en problemen. Ondanks de formele initiatieven en projecten die vanuit de overheid worden gepromoot, is de werkelijkheid vaak complexer en hardnekkiger.

In de avonduren bezocht ik moskeeën, waterpijpcafés en lokale restaurants, waar ik in gesprek ging met voornamelijk jongeren. Wat opviel, was dat elke culturele groep sterk op zichzelf gericht is. De parken en openbare ruimten worden vaak gedomineerd door specifieke groepen, wat een gevoel van uitsluiting voor anderen creëert. Ook zijn er “zwarte” scholen waar voornamelijk kinderen van migrantengezinnen zitten, terwijl Oostenrijkse ouders er bewust voor kiezen om hun kinderen naar ‘’witte’’ scholen in andere districten te sturen.

Naast sociale segregatie kwam ook criminaliteit vaak ter sprake. Jongeren uit deze wijken hebben te maken met groepsdruk en een gebrek aan toekomstperspectief, wat leidt tot criminaliteit. Er werd gesproken over de betrokkenheid van bepaalde groepen, zoals mensen uit de Balkan en Tsjetsjenen, bij wapen- en drugshandel. In Nederland is de Tsjetsjeense gemeenschap minder bekend, en daardoor hebben wij hier ook minder ervaring met de specifieke uitdagingen die deze groep in Oostenrijk met zich meebrengt. Ook het gebruik van synthetische drugs zoals MDMA en amfetaminen lijkt een groot probleem te zijn, vooral in het uitgaansleven. Daarnaast is het gebruik van wiet helaas ook wijdverspreid en wordt het door veel jongeren gezien als iets heel normaals.

Wat mij vooral raakte, was het contrast tussen het officiële verhaal en de werkelijkheid. Het is makkelijk om vanuit beleidsperspectief te kijken naar initiatieven en programma’s en te concluderen dat alles goed gaat. Maar de verhalen van de mensen zelf, de dagelijkse worstelingen met criminaliteit, verslaving en (sociale) uitsluiting, laten zien dat er nog veel werk te doen is.

In Nederland staan wij ook voor de uitdaging om onze krachtwijken sterker te maken. De complexiteit van deze wijken vraagt om een benadering die verder gaat dan alleen beleidsmatige interventies. Het luisteren naar de bewoners, hen betrekken bij de oplossingen en eerlijk zijn over de uitdagingen is cruciaal. Wat Wenen ons leert, is dat het belangrijk is om niet alleen naar de cijfers te kijken, maar om daadwerkelijk het gesprek aan te gaan met de mensen voor wie we het doen.

Terugkijkend op de Beleidsreis naar Wenen, besef ik dat het echte werk begint in onze eigen wijken, waar we met elkaar moeten bouwen aan gemeenschappen die werkelijk inclusief zijn. Het inzicht dat ik meeneem, is dat we altijd kritisch moeten blijven en moeten durven om het eerlijke verhaal te vertellen. Alleen dan kunnen we een verschil maken en beweging creëren.

Het bezoek aan Wenen was leerzaam, maar ook confronterend. De uitdagingen waar zij voor staan, zijn niet uniek. Ook wij in Nederland moeten blijven werken aan het verbeteren van onze krachtwijken. Met eerlijke gesprekken en een luisterend oor kunnen we samen een stap vooruit zetten.