Cultuurverschillen in december en hoe je hiermee omgaat
De feestdagen in december beginnen met de intocht van Sinterklaas waarbij hij met een menigte van zingende kinderen wordt ontvangen. De schoen wordt gezet en de Sint komt samen met de Pieten op scholen langs waarbij het uitmuntend wordt gevierd. Na het vertrek van Sinterklaas is het al snel tijd voor kerst waarbij je door het hele land leuke kerstvieringen zult treffen. Met kerst moet ik altijd denken aan mijn eigen kindertijd waarbij er een grote kerstboom stond in de klas met een stal en beeldjes van de drie koningen en Joseph, Maria en het heilige kind. Thuis vierden we geen kerst, maar spannend vond ik het wel op school. Hoe zit het met de cultuurverschillen tijdens de feestdagen en hoe ga je hiermee om?
Leven in een bi-culturele samenleving
In de Nederlandse bi-culturele samenleving leven mensen met verschillende culturele achtergronden. Het aantal mensen in de tweede helft van de twintigste eeuw dat hun geboorteland verlaten heeft en zich gevestigd heeft in een volkomen andere omgeving is groter dan het in de geschiedenis ooit geweest is. Personen en hele families, vaak zonder enige voorbereiding, zijn terechtkomen in een culturele omgeving die enorm verschilt van de cultuur waarin zij zich mentaal hebben ontwikkeld. Ze moeten een nieuwe taal leren, maar een veel groter probleem is dat ze moeten leren functioneren in een nieuwe cultuur (Hofstede et al., 2016). In hun nieuwe omgeving staan alle migrantenfamilies voor standaarddilemma’s. Op het werk, in winkels en bij overheidsinstanties en gewoonlijk ook op school leren ze sommige lokale gewoontes en manieren en worden zij geconfronteerd met plaatselijke waarden. Thuis proberen zij de waarden en de relatiepatronen uit het land van herkomst in stand te houden.
Cultuurverschillen tijdens de feestdagen in december
- Kerst en Sinterklaas worden door andere culturen in Nederland gezien als typische christelijke feesten, terwijl het ook los gezien kan worden van de christelijke cultuur, omdat niet iedereen het op dezelfde manier viert vanwege de commercialisering.
- Moslims in Nederland vieren geen kerst, maar zien wel overeenkomsten met de islamitische feestdagen zoals bij elkaar komen met familie, veel eten en cadeaus uitwisselen.
- Joden vieren in december Chanoeka, het feest van de lichtjes en vieren dus ook geen kerst.
- Ook kan het zo zijn dat personen buiten het christelijk geloof meedoen met de feestdagen, omdat dit hoort bij de Nederlandse cultuur en gewoontes.
Omgaan met de cultuurverschillen tijdens de feestdagen
- Ook tijdens de feestdagen hoeft diversiteit en inclusiviteit niet moeilijk te zijn. Door open te staan tegenover andere personen en culturen kom je er meer over te weten en begrijp je ook de achterliggende gedachte.
- Er zijn genoeg personen die niet mee willen doen met de feestdagen in december. Dat is een keuze en ook hier zouden we begrip voor moeten hebben. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan cliënten in de zorg. Enerzijds kan het zo zijn dat ze genieten van de feestelijke sfeer en anderzijds willen ze bijvoorbeeld helemaal geen versiering in hun kamer.
- Juiste en voldoende voorlichting aan nieuwkomers kan ook goed helpen tijdens de omgang met cultuurverschillen. Ouders begrijpen bijvoorbeeld niet waarom er kerststukjes op school worden gemaakt en waarom kinderen vanuit huis spulletjes moeten meebrengen. Wat is bijvoorbeeld een foute kersttrui (truien met bonte prints en vreemde kleurencombinaties)en waarom plaats je een boom in je huis?
- Het kan ingewikkeld zijn om je eigen cultuur opzij te schuiven en vanuit een ander cultuur te leven en te denken, omdat cultuur een onderdeel is van jezelf. Hierdoor is het ook tijdens de feestdagen stilstaan bij culturele verschillen belangrijk.
Voordelen van een bi-culturele samenleving
Opgroeien in een bi-culturele omgeving, bijvoorbeeld doordat je ouders verschillen van nationaliteit, je in een vreemd land woont of opgroeit tussen vrienden met bi-culturele achtergronden kan voor een kind een voordeel zijn. Of zoiets in plaats van een voordeel een handicap wordt hangt ervan af hoe goed de ouders zelf met de bi-culturele situatie om kunnen gaan en de belangstelling voor het vreemde bij hun kinderen kunnen aanwakkeren (Hofstede et al., 2016). Het leren vieren van elkaars belangrijke feestdagen kan verrijkend zijn voor een intercultureel begrip. Verschillen kunnen interessant zijn, je kunt ervan blijven leren en elkaar inspireren.
Tuba Gulbahce
Hofstede, G., Hofstede, G.J. & Minkov, M. (2016). Allemaal andersdenkenden, omgaan met cultuurverschillen. Amsterdam: Uitgeverij Contact.