Sensa Zorg

  >  Kennisbank   >  Wat is dyscalculie?

Wat is dyscalculie?

Dyscalculie is een ander woord voor een rekenstoornis. Er wordt van een stoornis gesproken als een vaardigheid gestoord verloopt. Volgens het handboek van psychische stoornissen DSM IV  betekent dyscalculie rekenvaardigheden die duidelijk beneden het verwachte niveau liggen, met inachtneming van de leeftijd, de intelligentie en het gevolgde onderwijs, leidend tot flinke problemen op school of in het dagelijks leven en zonder dat dit het gevolg is van zintuiglijke tekorten. Kinderen met dyscalculie hebben ernstige problemen met rekenen, maar kunnen andere dingen wel goed leren.

Wat is dyscalculie?

Wat is dyscalculie niet?

  • Je kunt het geen dyscalculie noemen als het rekenprobleem verholpen kan worden met goede uitleg. Het komt voor dat kinderen een bepaald soort som moeilijk vinden en met het toenemen van hun rekenvaardigheid het probleem steeds minder wordt. Bij dyscalculie gaat het om rekenproblemen waarbij het kind langer last van heeft dus hardnekkige problemen.
  • Dyscalculie bij een kind wordt niet veroorzaakt door andere problemen die het kind heeft zoals bijvoorbeeld aandachtsproblemen en taalproblemen. Bij dyscalculie is er sprake van een opvallend verschil tussen de rekenontwikkeling en de ontwikkeling van andere leergebieden.
  • Dyscalculie wordt niet veroorzaakt door externe factoren, zoals slecht onderwijs, onvoldoende regelmatig onderwijs of slechte opvoeding en problemen thuis, maar het gaat juist om de stoornis in de hersenen.

Wat is er met dyscalculie aan de hand in de hersenen?

Bepaalde processen in de hersenen bij kinderen met dyscalculie verlopen anders dan normaal. Door afwijkende patronen in de hersenactiviteit is er sprake van te veel trage activiteit. De stoornissen in de hersenen zijn vaak erfelijk genetisch bepaald. Dit betekent dat het in sommige families vaker voorkomt dan gemiddeld.

  • Het meteen herkennen van kleine hoeveelheden is een probleem.
  • Er kan een probleem zijn in het werkgeheugen.
  • Het niet kunnen oproepen van rekenkennis of het niet kunnen onderdrukken van onbelangrijke informatie uit het langetermijngeheugen.

Soorten dyscalculie

Semantische geheugendyscalculie

Hierbij hebben kinderen geen problemen met het rekenbegrip, maar meer met het vlot cijfermatig toepassen van eenvoudige rekenbewerkingen.

  • Het rekenen verloopt traag waarbij eenvoudige sommen niet geautomatiseerd zijn. Hierdoor zijn ze trager in hoofdrekenen en in schriftelijk rekenen.
  • Er worden fouten gemaakt doordat de getallen verwisseld worden.
  • De tijd die nodig is om het juiste antwoord in het geheugen te vinden is zeer veranderlijk.
  • De omgang met rekentaal gaat moeizaam.
  • Figuren, symbolen, cijfers en hoeveelheden worden vaak trager benoemd.

 

Procedurele dyscalculie

Procedurele dyscalculie laat zich in een vroeg stadium al zien bij het tellen waarbij kinderen sneller de tel kwijt zijn. Meestal gebruiken ze hierdoor vaak langer hun vingers als geheugensteuntje. Later in de ontwikkeling hebben deze kinderen met procedurele dyscalculie moeite bij de toepassing van rekenalgoritmes.

Het uitvoeren van de rekenprocedures, het begrijpen van de rekenprocedures en de volgorde van de stappen bij complexe berekeningen gaat erg moeizaam.

 

Visuospatiële dyscalculie

In de beginfase van het tellen kunnen kinderen met visuospatiële dyscalculie moeite hebben bij de visueel ruimtelijke vaardigheden. Het getal inzicht is van groot belang voor de grip van de getallenlijn.

Kinderen met visuospatiele dyscalculie hebben moeite met:

  • het lezen van grafieken;
  • het ruimtelijk goed weergeven en interpreteren van numerieke informatie, zoals het recht onder elkaar zetten van getallen in kolommen of het omdraaien van getallen;
  • wiskundeonderdelen waarbij ruimtelijk inzicht en kennis van ruimtelijke begrippen van belang zijn (meetkunde, natuurkunde);
  • het onjuist interpreteren van de ruimtelijke weergave van numerieke informatie (bijvoorbeeld plaatswaarde).

 

Getallenkennisdyscalculie

Getalbegrip heeft te maken met het gemak om de betekenis van getallen en hun onderlinge relaties te begrijpen en te gebruiken. Het gaat hierbij vooral om het gevoel voor wat cijfers betekenen en de vaardigheid om mentale rekensommetjes te maken.

Kinderen met getallendyscalculie hebben moeite met:

  • inzicht in de getalstructuur;
  • abstract inzicht in ons talstelsel;
  • getallezen, getaldictee, getalherhalen, getalbegrip en getalproductie;
  • het omschakelen naar andere maateenheden, bijvoorbeeld van meters naar centimeters.

Dyscalculie kan samengaan met andere stoornissen

Het gebeurt vaker dat een kind meerdere problemen tegelijkertijd heeft, bijvoorbeeld dyslexie en dyscalculie, ADHD en dyscalculie, een taalstoornis en dyscalculie et cetera. Dit samen voorkomen van stoornissen maakt niet alleen de herkenning van de problematiek vaak veel ingewikkelder, maar ook de behandeling ervan. Bij een combinatie van meerdere stoornissen, moeten hulpverleners extra alert reageren op voorkomende problemen, zonder te snel dubbeldiagnoses te geven.

Dyscalculie en autisme

Kinderen met autisme of met een aan autisme verwante stoornis kunnen sociale en communicatieve problemen hebben. Sommigen kunnen uitstekend rekenen, maar een gedeelte heeft ook moeite met rekenvaardigheden. Veel van de rekenproblemen die bij kinderen met autisme voorkomen, zijn ook kenmerkend voor kinderen met dyscalculie van het procedurele subtype.

Gevolgen van dyscalculie

  • Er is behoefte aan veel kennis van getallen en hoeveelheden om goed te kunnen functioneren in de maatschappij. Wanneer dit ontbreekt, kun je moeite hebben in het begrijpen van de omgeving.
  • Kinderen komen in aanmerking met getallen bij het leren en bij het spelen (verstoppertje spelen, klokkijken). Wanneer kinderen hierbij moeite hebben, zullen ze onzeker worden waardoor het gevolgen zal hebben op het zelfvertrouwen.
  • Het zal effect hebben op het functioneren van het kind. Een ernstige rekenachterstand kan zorgen voor beperking van mogelijkheden om verder te leren, waardoor het functioneren in de maatschappij moeizaam kan zijn.
  • Er kunnen spanningen en faalangst ontstaan bij het kind waardoor het kind geen plezier meer heeft in het naar school gaan. Ook de motivatie in het leren kan verminderen.
  • De omgeving van het kind kan het kind demotiveren doordat ze signalen afgeven die niet bevorderlijk zijn voor het leren rekenen.

De juiste begeleiding voor dyscalculie

De juiste begeleiding kan gegeven worden met behulp van specialistische jeugdhulp of door extra begeleiding van ouders en leerkrachten. Het is belangrijk dat kinderen met dyscalculie voldoende geholpen worden, zodat ze daar in hun latere leven geen ernstige gevolgen aan ondervinden. Het kan in hun verdere opleiding en werk een beperking vormen, maar ook gevolgen hebben voor het welbevinden en de zelfredzaamheid in het dagelijks leven. Ook zal het flinke consequenties hebben voor het zelfvertrouwen.

Maatregelen die het leven met dyscalculie een stuk makkelijker maken:

  • Rekenproblemen gestructureerd aanpakken en één manier van oplossen aanleren die bij het kind past, zodat de kinderen vooruitgang kunnen boeken.
  • Wanneer een goede aanpak goed aanslaat, krijgt het kind meer zelfvertrouwen. Doordat de spanning er niet meer is, zullen kinderen rekenen weer leuk vinden.
  • Het stimuleren van het kind door begrip te tonen voor het probleem en het probleem te herkennen. Kinderen kunnen pas in zichzelf geloven wanneer mensen in hun omgeving in hen geloven. Hierbij hebben ze zeker behoefte aan hun ouders en leerkrachten.
  • Een specifieke training kan aangeboden worden om bepaalde vaardigheden op een hoger niveau te brengen.
  • Het vrijstellen van bepaalde activiteiten die onoverkomelijke moeilijkheden opleveren.
  • Het aanreiken van middelen (rekenmachine) die hulp bieden bij de stoornis kan ervoor zorgen dat kinderen zichzelf beter kunnen redden in het dagelijkse leven, op school en later ook op werk.
  • Heel belangrijk is dat kinderen met dyscalculie gemotiveerd worden.

Vragen over dyscalculie?

Heb je nog vragen over dyscalculie en ben je benieuwd naar onze aanpak? Neem dan contact met ons op.